COUTUMES DE LA FRANCHISE D'ASSCHE ET D'ASSCHE-TER-HEYDEN.
Coutumes de Brabant. Quartier de Bruxelles. - TOME II.
p 82
COUTUMES DE LA FRANCHISE D'ASSCHE, ETC.
Costuymen van
de Vryheyt van Assche [ende van Assche op de Heyde].
Wy, Hendrick
van Langhenhove, meyer, Hendrick Metten Ghelde, rent-meester, Jan Vercleeren,
Jan van Bruyseghem, Jan van Thille, Jan van Meervelde, Gillis de Meestere ende
Hendrick Schockaert, schepenen van der poort ende vryheyt van ende tot Assche,
alsoo ons overgheson den is gheweest seeckere copye autenticq van den placcate
der date den 13en meert 1569, onderteeckent: ASBROECK, by welcken placcate alle
offi-cieren, wethouderen, leenmannen. lathen ende andere gherichten ende justicieren
van alle steden, vryheden, dorpen ende gherichten, die eenighe particuliere
costuymen zijn hebbende, souden ghehouden zijn, binnen twee maenden naer de
publicatie, de selve over te brenghen in handen vancancellier ende luyden van
den raede van Brabant, om welcke ordonnan-tien te voldoen, soo verclaeren die
voorschreven meyere ende rent-meesterende schepenen van ende tot Assche die
costuymen die zy onder dejurisdictie van ende tot Assche onderhouden ende
userende sijn, soo endeghelijck die hiernaer volgende [volgen].
1. In den
eersten, wordt onder Assche voor een costume onderhoudenende gheobserveert, dat
alle goeden, soo hof-steden als andere goedenende renten, ende die welcke dat
worden ghegoet, ghe-erft ende ghetrans-porteert voor den rent-meester ende
schepenen van der poirten dervryheyt van Assche, ende oock alle de goeden
daerop mijn-vrouwe vanAssche cheyns is hebbende, de selve goeden ende renten
worden ghehoudenende gheacht voor have, ende dat de lancx-levende van man oft
vrouwe,naer die doodt van den aflijvighen, met de selve goeden ende rentenmoghen
[mach] doen sijnen oft heuren vryen ende eyghenen wille, ghelijckmet heuren
anderen haeffelijcken goeden, ten ware nochtans dat in ['t] trac-teren van
houwelijcken voorwaerden, testamenten oft opdrachten, daerinneanders ware
versien oft ghedisponeert gheweest.
2. Item,
verclaeren oock die voorschreven meyer, rent-meester endeschepenen, datmen in
de procedure criminele behoort te procederen vandrij daghen tot drij daghen.
(1) Brabandts recht, t. I, p. 304.
p 84
3. Item, wordt
onder die heerlijckhevdt van Assche voor costuyme oockgheobserveert, dat soo
wie zijne houwelijcke goeden wettelijck in derpresentie van den meyere ende
twee schepenen, daerop ghemaent zijnde,beclaeght ende bevonnist wordt, ende de
selve beclaeghde persoon oftpersoonen daeraf by den vorster des landts van
Assche [is] hebbende diebehoorelijcke wete, die selve is ghehouden ende
schuldich der partyenbinnen den derden daghe te vreden te stellen, ende, soo
verre hy die selvezijne partye niet te vreden en stelt, is ghehouden ende
schuldich zijnehaeffelijcke goeden binnen den derden daghe te verborghene, ende
dat opdie pene van daer te verbeurene dry keurwylen, als [alles] tot behoef denheere
[des heeren] van Assche.
4. Item, soo
wanneer die rent-meestere des landts van Assche wilt pro-cederen by ghebrecke
van betaelinghe van heerelijcke grondt-chynsen opeenighe goeden, ende daerop
mijn-vrouwe van Assche chyns hebbende [is],is de selve rent-meestere schuldich
op de goeden te daeghen tot viermael toe,ende dat van veerthien daeghen tot
veerthien daeghen, ende t'elcker reysenmet diversche schepenen, ende van elcken
daeghemente doende kerck-ghebodt, ende aen den proprietaris oft den houdere van
de goeden by dendienaere van den rent-meestere te doen doen die wete ende
conde, ende vanden vierden daeghemente die wettelijcke wete, met die naemen van
[den]rentmeester ende twee schepenen, ende dat aen de proprietarissen van degoeden,
ende soo verre dat de selve rent-meestere naer ['t] vierde daeghe-ment ende de
wettelijcke wete behoorelijcken ghedaen zijnde, niet en wordtbetaelt, dat
alsdan die selve rent-meester mach contenderen tot evictie vande selve goeden,
ende worden alsdan de selve goeden in handen van denrent-meestere ghewesen tot
behoef van zijn heere oft vrouwe, soo verre daeregheene oppositie ghedaen en
wordt.
5. Item, dat
alle goeden ende gronden van erven ende renten, ende dieworden ghegoet voor den
meyer ende schepenen van mijn-vrouwe totAssche, dat alle de selve goeden ende
renten smaecken die nature van 'trecht van Uccle.
6. Item, alle
dagementen by ghebreke van achterstellighen gront-chynsvan mijn-vrouwe tot
Assche, ende andere smalre heeren onder heur resor-
p 86
terende, de
selve worden gheobserveert ende onder-houden by den meyereende schepenen van
mijn-vrouwe tot Assche, ghelijck die rent-meestersende schepenen van Assche die
onderhoudende sijnde [sijn].Oirconden van de welcken, hebben wy, schepenen
boven ghenoemt,onsen ghemeynen seghel van der poort ende vryheyt van Assche, by
hethant-teecken van onsen ghesworen clerck, hierop ghedruckt gehadt, opden 14en
junij 1570.Onderteeckent MIDDELBORCH, ende gecacheteert met den zeghel van devryheyt
van Assche.
COUTUMES CONCERNANT LES BIENS FIEFS D'ASSCHE-TER-HEYDEN.
Coutumes de Brabant. Quartier de
Bruxelles. - TOME II.
p 90
COUTUMES DES BIENS FIEFS D'ASSCHE-TER-HEYDEN.TEXTE.
Costuymen
aengaende de leen-goeden van Assche op de Heyde.
Wy, Willem van
Ransbeke, Hendrick van Ginderachtere, Baudewijn vanGinderachtere, Joos de Neve,
Gillis Vyvermans, Quintin Blangy, Aert deGreve, Anthoin van Ginderachtere,
Hendrick de Kerperen ende Jan vanBiese, alle leen-mannen op de Heyde, van den
leenen die zy respectivehouden aldaer van vrouwe Catharina van Brandenborch,
als vrouwe totAssche, ende [?] certificeren ende attesteren voor de gerechtige
waerheydt,dat sy die costuyme ende ordonnantie van de voorschreven heure
leen-goedenop de Heyde hebben weten te observeren over 10, 20, 30 jaeren ende
meertijdts, soo ende ghelijck die copyen uyt [den] ouden boeck is blijckende,ende
welcke ordonnantie zy-lieden respective op den dach van heden sulcxsijn
onderhoudende ende observerende, sonder contrarien van dien teweten, ende welke
ordonnantie uyt den voorschreven ouden leen-boeckehiernaer [van] woorde te
woorde sijn [is] volgende, ende luyden [luydt] aldus.
7. Dit sijn
die ordonnantien ende voorwaerden, die welcke gheschiet sijntusschen Jan van
Grimberghen, heere van Assche, ende sijnder ondersatenvan Assche op de Heyde,
by sijn propren wille, ende haeren wille tot ....van haere goeden van de Heyde;
ende hier hebben by gheweest primo,Hendrick de Cuypere, Jan Daniels, Michiel
van Beerssele ende Gillis vanBeerssele, gebroeders, Wauter de Greve, Joos van
Meeren, Albertus deSmet ende Gillis, sijnen broeder, ende Gillis de Blare ende
Jan, sijnen broe-der, Peeter van Ginderachtere, Gillis de Boyst, Peeter de
Boyst, Vranckde Boyst, ghebruers, Daniel van Couberghe, Jan de Ruyt, Willem dePauw,
Hendrick Sneles, Joos van de Raedt, Jan de Blier, BoudewijnMoyen-sone Hendrick
Siers, Andreas Staes ende meer andere, die deheyde besitten.
8. Primo, een
conditie ende voorwaerde dat de self [selfde] voorghe-noemde heyde tot
eeuwighen daghe sal versterven ende volghen den selvenhoire daer [sij] af
komende is, ende dat is te weten alsoo wel den meyssensals die [den] knechten.
Voort meer is te weten, als dese voorgaende heydeversterven sal, ende wesen ten
sterf-huys, dat een van desen voorgaenden
(1) Brabandts recht, t. I, p. 305.
p 92
weesen sal
komen by heuren gerechten heere, ende de outste van desevoorschreven weesen sal
komen ende ontfanghen tot sijnen behoef endetot aller der ander behoeff.
9. Item, ten
anderen poincte is ordonnantie ende voorwaerde, dat manende wijf sijn [sijnde]
sonder wettich hoir, ende d'een van hun twee aflijvich worde, dat sal
versterven naer costuyme ende lant-recht.
10. Item, noch
is voorwaerde, als eenich goet versterft van ter zyden,dat sal men deelen
ghelijck oft van vader ende moeder verstorff.
11. Ende
wantmen in alle recht rechtveerdighe dinghen der waerheydtghetuygenisse, etc.